Režija: Andrei Tarkovsky
Uloge: Aleksandr Kaydanovskiy, Anatoliy Solonitsyn, Nikolay Grinko
Više o filmu: http://www.imdb.com/title/tt0079944/
Trailer: http://www.youtube.com/watch?v=GM_GOpfEQUw
Pogledajte još: The Inhabited Island (Obitaemyy Ostrov) (2008)
Stalker je sovjetska SF drama u režiji Andreia Tarkovskog po scenariju braće Strugatsky koja se labavo oslanja na njihovo poznato delo Roadside Picnic. Film Stalker predstavlja vrlo kvalitetan ali potencijalno teško razumljiv, specifičan i nekomercijalan film, urađen u suprotnosti sa važećim standardima filmske industrije, pa kao takav može da se izuzetno dopadne ili da veoma razočara - beauty is in the eye of the beholder.
Naziv filma, koji je istovetan i u ruskom i u engleskom jeziku, označava profesionalnog vodiča u Zonu, predeo ograđen bodljikavom žicom i čuvan jakim vojnim snagama. Zašto je Zona zabranjena nikome nije jasno, neki misle da je u njoj pao meteor a neki da je to zbog vanzemaljaca, tek, vlada je u Zonu poslala vojnu jedinicu koja se nikada nije vratila i od onda je prostor ograđen i čuvan. Stalker, koji živi sa ženom i ćerkom, vodi dvojicu ljudi (Pisca i Naučnika), ljude koji su izgubili svaku nadu, da dođu do famozne Sobe za koju se veruje da ispunjava najintimnije želje. Nakon prolaska kroz ogradu od bodljikave žice i barikade uspevaju da uđu u Zonu iako ih je to umalo stajalo života. Ali doći do Sobe nije lako jer Zona predstavlja komplikovan i naopak svet u kojem nikada niste sigurni šta će se i zašto dogoditi, gde nijedan predeo nije sasvim bezbedan i gde se nijednim putem ne sme ponovo proći. Nakon brojnih komplikacija, većinom vezanih za odnose među likovima i za odnose u njima samima, uspevaju da dođu do Sobe ali ulazak u nju predstavlja nepremostivu prepreku.
Radnja filma se više bazira na onome što trojica likova izgovaraju nego na onome što se dešava na ekranu, što ne znači da je film dosadan, čak štaviše. Moralne dileme i preispitivanja koja gledamo među likovima tiču se nauke, ljudskosti, nadanja a zapravo je sve tužna priča o sebičnosti i odsustvu vere, upakovana u sovjetski ambijent gde je SF omotač prisutan samo da bi se ovakva tema lakše obradila u komunističkom vremenu. Iz tog razloga specijalnih efekata i nema, osim nekoliko leševa ovlaš prikazanih. Sve što vidimo su ruinirani i razrušeni objekti Zone, mnogo potopljenih soba, tunela i hodnika preko kojih se likovi probijaju, bauljaju mokri i na ivici snage. Lokacije su izuzetno uverljive, razrušene, ruinirane i zarđale, kakve valjda samo u sovjetskim filmovima mogu da budu. Kompletan film je sniman pored nekoliko hidrocentrala i hemijskih fabrika, usled čijih hemikalija su se, po kazivanju jednog člana ekipe, razboleli Tarkovsky, njegova supruga i Anatoliy Solonitsyn te umrli nekoliko godina kasnije svi od raka pluća.
Stalker je izuzetno spor film sa laganim pokretima kamere i sa vrlo dugim kadrovima, od kojih su pojedini duži od pet minuta. Tačnije u celom filmu koji traje 163 minuta ima 142 kadra, a još jedna zanimljivost glasi da je Tarkovsky gotovo ceo film morao snimiti ponovo jer je prva verzija snimaka eksterijera zbog greške nepovratno oštećena. Oni koji su gledali obadve verzije kažu da se one bitnije ne razlikuju. Stalker je karakterističan i po koloritu jer su scene koje se dešavaju van Zone snimane u braon i sivim sephia tonovima što dodatno pojačava ionako sumoran utisak sovjetskog radničkog naselja.
Stalker je ostavio ogroman trag u filmskoj istoriji pa se njegovi uticaji vide i danas. S druge strane, prosečnom gledaocu naviknutom na komercijalne horor ili SF filmove je teško preporučiti njegovo gledanje, pa moja preporuka glasi da svakako prvo pogledate trailer.
Po mom misljenju, nije mana kad film nije namenjen siroj publici. Ovo je film koji je mnogo vise od filma. Izuzetno mudar i viseslojan, ovaj film predstavlja najbolju studiju coveka koju sam ja imao prilike da vidim. Ovo remek-delo zasluzuje ne desetku, nego jedanaesticu :D
ReplyDelete